Culturele functies in historische gebouwen dragen bij aan verbinding

Uit verkennende gesprekken van het netwerk Code49 in de afgelopen 2-3 jaar bleek dat de meeste aandacht sinds de vorige economische crisis (rond 2008/2009) uitging naar nieuwe culturele startups in historische gebouwen of naar gevestigde grotere culturele instellingen, ten koste van bestaande ondernemers.

De exploitatie van historische gebouwen stond al voor de uitbraak van de corona-pandemie onder grote druk:

  • herbestemming tot kantoren en/of woningen leek aantrekkelijk. Toch bleek uit eerdere gesprekken dat onze samenleving het belangrijk vindt om historische gebouwen met hun iconische uitstraling publiek toegankelijk te houden;
  • het aanbod van culturele functies draagt, vaak in combinatie met restaurants en cafés, bij aan meer levendigheid en sociale cohesie in de omliggende wijken.

Code49 (sinds 2018) richt zich op het bevorderen van cultureel ondernemerschap waarbij duurzaamheid centraal staat door:

  • bijzondere historische gebouwen energiezuiniger te maken;
  • mogelijkheden voor duurzame energieopwekking te verkennen;
  • inzichten te delen over bewuste materiaalkeuze bij ingrepen;
  • duurzame catering te bevorderen;
  • duurzame keuze van het winkelsortiment te vergroten (merkwaarde toevoegen en -beleving);
  • het delen van kosten voor programmering en collectieve inkoop kosten te verlagen;
  • het uittesten van nieuwe diensten of producten van commerciële partijen, en zo aanvullende inkomsten genereren.

Dit vraagt om nieuwe en intensieve vormen van samenwerking tussen ketenpartijen.

Met de start van ons ‘lerend netwerk/community of practice’ Code49 in 2018 hebben we al een begin gemaakt. Opschaling kan:

  • door op verschillende niveaus kennis gezamenlijk up-to-date te houden, te delen en te ontwikkelen;
  • van zakelijke huishouding en collectiebeheer tot onderhoud van panden en gebieden te gaan (landschappen);
  • voor en door de sector zélf: bottom up met gepaste regie op inhoud en kwaliteit, en in het begin getrokken door de early adopters volgens het ‘community of practice’ model.
  • up-to-date houden van skills;
  • verantwoorden van maatschappelijke ROI;
  • concretiseren van samenwerking met anderen.

Zo hoopt dit netwerk een ‘set of principles’ te introduceren die ook door de overheid gehanteerd gaat worden bij het investeren van publiek geld gericht op kwaliteit, toegankelijkheid, commitment en duurzame resultaten.

Daarmee behouden we historische gebouwen, stimuleren ondernemers en stellen voorbeelden die inspireren, nu en na Corona.

Birgit Dulski en Menno Heling, initiatiefnemers van Code49 (Cultureel ondernemen in duurzaam erfgoed) en Arjan van der Bliek, lid van dit netwerk