Zeg nooit dat het niet kan, zolang je het niet hebt gedaan

Politici hebben een perspectief van ten hoogste vier jaar. Daarna kan het voorbij zijn en moeten zij ander werk zoeken. Verder kijken en plannen betekent zoiets als ‘over hun graf heen regeren’ en dat lijkt not done. Maar Covid-19 vraagt meer, namelijk een visie op de toekomst van Nederland. Na deze crisis zal niets meer zo zijn als ervoor. Al was het alleen maar om de herinnering aan hen die van ons gegaan zijn; overleden aan een ziekte die wellicht voorkomen had kunnen worden als wij geleerd hadden uit de lessen van het verleden.

Deze crisis geeft ons de kans tot een radicale reset.
De vernielingen die wij aan onze natuurlijke leefomgeving (water, land, lucht) hebben toegebracht, zijn van ongekende omvang. We zijn bezig het leven op aarde systematisch te vernietigen. We kunnen niet terug naar de ‘lemmingen-weg’ van vóór Covid-19, die regelrecht de afgrond in voert. Wij hebben nu de unieke kans de woestijnen die wij wereldwijd om ons heen geschapen hebben weer tot (menselijk) leven te brengen. Hoe?
Een paar opties (er zijn er veel meer!):

Thuiswerken blijkt uiterst productief
Kantoortuinen zijn ongezond en hebben een negatief effect op de arbeidsproductiviteit. Kantoor-kleinschaligheid levert winst op door besparing, vermenselijking en vergroening. Minder woon-werk verkeer betekent minder files, dus minder stress. Het betekent minder (lease)auto’s en daardoor minder luchtvervuiling. Thuiswerken betekent minder kantoorpanden, die prima geschikt te maken zijn voor huisvesting! Met de besparingen kunnen medewerkers aan goede werkplekken te geholpen worden.

‘Small is beautiful’
Wij hebben de grenzen van de globalisering bereikt. We zullen het ongebreidelde fun-luchtverkeer (all-inclusive) moeten reduceren. We kunnen prima vlakbij produceren wat we nodig hebben. De gevolgen: extra werkgelegenheid, minder vliegtuigen, minder vervuilende containerschepen. En de zekerheid dat wat we echt nodig hebben ook snel beschikbaar is.

Nederland voedt de wereld
Maar produceren voor eigen gebruik en het ondersteunen van de eigen productie van voedingsmiddelen waar dat in de wereld nodig is, levert tal van voordelen op. Werkgelegenheid ter plekke en minder afhankelijkheid van korte termijn oplossingen zoals voedselhulp. Geef visnetten en geen vis!

Armoede en maatschappelijke ongelijkheid worden effectief bestreden
Iedere inwoner van Nederland van 18 jaar en ouder ontvangt een basisinkomen dat voldoende is om fatsoenlijk van te leven. Werken en geld verdienen levert uiteraard extra inkomen op. Extreme salarissen worden maximaal belast zodat onverantwoord grote inkomensverschillen maximaal genivelleerd worden. Toeslagen komen te vervallen, omdat ze overbodig zijn.

De anderhalve meter samenleving vraagt ingrijpende gedragsveranderingen van iedereen.

Dat moeten we leren. Het onderwijs zal hierin een belangrijke rol gaan spelen. Een creatief beloningssysteem kan het veranderen ondersteunen. We moeten nu beginnen ten behoeve van de generaties die komen.

Johan G. Hahn, fotograaf, schrijver.