Kies voor een slimme koppeling van doelen bij de inzet van de miljarden voor herstel!

‘Als het klimaat op de IC ligt, is het te laat’. Deze quote komt uit een artikel van het NRC van donderdag 2 april jl waarin de Corona- en klimaatcrisis met elkaar worden vergeleken. Voor beiden wordt al lang door wetenschappers gewaarschuwd. Bekend is dat voorkoming van een ramp budget vereist, maar pas als de ramp zich voordoet wordt dat budget vrijgespeeld. En dan de quote; als dat ook zo gaat met klimaat, is het te laat. Er is een investering nodig ter voorkóming van een kritieke temperatuurstijging. Als dat punt gepasseerd is en we de crisis echt gaan voelen, zijn de oplossingsmogelijkheden zeer beperkt. Hoeveel geld we er ook voor over hebben.

Als we blijven doen wat we altijd deden, is de kans groot dat we het punt van de kritieke temperatuurstijging, en daarmee ‘the point of no return’ versneld gaan halen. Immers, als het virus is uitgewoed, wordt de schade voor de economie zichtbaar. Dan zal alles op alles worden gezet om deze crisis het hoofd te bieden en hiervoor zullen flinke budgetten op tafel komen. De kans is uitermate groot dat de dreigende klimaatcrisis in die periode op de achtergrond verdwijnt. Immers;  die pijn is nu nog niet voelbaar.

Kan deze situatie worden voorkomen? Misschien wel. Want wat als we doelen slim gaan combineren bij het vaststellen van de overheidssteun voor het getroffen bedrijfsleven? We kunnen bijvoorbeeld de energietransitie inzetten om de bouw weer aan het werk te helpen. Na de oorlog creëerde het herstel van de fysieke schade veel werkgelegenheid. We kunnen ons na deze crisis storten op de aanleg van warmtenetten, het isoleren van gebouwen en het ombouwen van energie-installaties. Een slimme koppeling van doelen bij de investering van de overheid is in ieders belang. Want het klimaatprobleem verdwijnt niet.

Dat geldt overigens even goed voor het probleem van de aantasting van de biodiversiteit en het probleem van leefbaarheid van wijken waarin veel sociale problemen spelen (in ons programma ‘verduurzaming kwetsbare wijken’ proberen we de energietransitie in te zetten om de leefbaarheid in dergelijke wijken te verbeteren). En zo zijn er meer grote opgaven waarvoor het gevaar bestaat dat de aandacht zal afnemen wanneer we de economische schade van het Coronatijdperk te lijf zullen gaan.

Panoroma Nederland, de visie van de rijksadviseurs op de toekomst van de ruimtelijke inrichting van Nederland, dat nu op lokaal niveau concreet wordt uitgewerkt, toont een lonkend perspectief voor Nederland waarin aan diverse grote uitdagingen het hoofd wordt geboden door ze in onderling verband te plaatsen. Dat lonkend perspectief voor ogen houden bij de acties die nu worden voorbereid om de economie te redden kan ons helpen Nederland niet alleen op te laten krabbelen na een crisis maar ook meer crisisbestendig te krijgen. Daar is wel sturing van de overheid voor nodig; toon extra waardering, financieel uitgewerkt, voor partijen die ondanks de economische schade van hun bedrijf oog blijven houden voor het klimaat- en andere problemen. Dus besteed de miljarden die zijn vrijgespeeld om de economie weer op de rit te krijgen vooral aan de koppeling van doelen ten behoeve van een beter Nederland.

Dat is in ieders belang.

Anke van Hal, hoogleraar duurzaam bouw – Nyenrode Business Universiteit