Niet meer, maar beter

De huidige pandemie draait niet om geld, maar om het leven zelf. Duidelijk wordt hoe kwetsbaar we zijn, als individu en als samenleving. We moeten nu de goede keuzes maken voor een gezonde toekomst.

Structurele verandering

De marktsector is overgewaardeerd, de publieke sector ondergewaardeerd. Laten we structureel investeren in de verwaarloosde publieke sector en het winstdogma afzwakken tot gezonde proporties. Laten we bedenken wat echt belangrijk is voor onze persoonlijke gezondheid en het nationale welzijn: samenwerking, vertrouwen, veerkracht en menselijkheid. Geld is een middel, geen doel op zich.

Herwaardering zorgsector

We applaudisseren nu terecht voor de verpleegkundigen, artsen en andere zorgmedewerkers die zich onvoorwaardelijk inzetten voor onze gezondheid. Werken in de zorg moet aantrekkelijker worden door zorgmedewerkers structureel beter te belonen. De bezuinigingen op de zorgsector moeten worden teruggedraaid, zowel bij verpleeghuizen als ziekenhuizen. De menselijke maat moet weer vooropstaan.

Minder privatisering

Ziekenhuizen moeten weer publiek bezit worden; een ziekenhuis moet geen winst hoeven maken. Voor nutsbedrijven zijn kwaliteit, continuïteit en veiligheid veel belangrijker. Dat geldt behalve voor ziekenhuizen ook voor elektriciteits- en gasbedrijven en afvalverwerkers. Organisaties met een strategisch belang moeten nationaal bezit blijven.

Beter kapitalisme

In tijden van crisis wordt duidelijk dat je niet alles aan de markt kunt overlaten. Zonder tussenkomst van de overheid zou het marktspel van vraag en aanbod nu tot astronomische prijzen voor beschermingsmiddelen hebben geleid.

Het kapitalisme heeft ons veel gebracht, maar de scherpe kantjes moeten ervan af. Meer is niet altijd beter. Waarom mag een CEO honderden keren meer verdienen dan zijn werknemers? Deze inkomensverschillen moeten worden verkleind. We hebben verlichte leiders nodig, die oog hebben voor de belangen van alle stakeholders. En verantwoorde keuzes maken voor de langere termijn.

De doorgeslagen flexibilisering van de Nederlandse arbeidsmarkt leidt tot onzekerheid en magere inkomsten voor veel werknemers. Het ontslaan van vaste medewerkers moet voor werkgevers makkelijker worden, zodat het aannemen van flexibele arbeidskrachten aantrekkelijker wordt.

Bij beperking van inkomensongelijkheid horen eerlijke belastingen. Het is onacceptabel dat veel multinationals structureel belasting ontwijken. Wereldwijd opererende bedrijven als Apple, Google, Starbucks en Amazon maken graag gebruik van de mazen in nationale wetgeving. Dat kan juridisch toelaatbaar zijn, moreel aanvaardbaar is het niet. Multinationals moeten hun fair share belasting gaan betalen. Dit moet goed op Europees niveau worden geregeld. Een level playing field is rechtvaardiger én duurzamer.

Meer Europese samenwerking

Een pandemie laat zien hoe betrekkelijk landsgrenzen zijn. Nu is het corona, straks wat anders. Europa is nu te afhankelijk van China en India. De productie en distributie van essentiële gezondheidsmaterialen moeten we in Europa op orde hebben, ook als dat wat meer kost.

De Europese Unie is een formidabel machtsblok, maar Europese landen werken nog te weinig samen. Eenheid, samenwerking en solidariteit binnen de EU zijn de beste vorm van eigenbelang. Vandaag als separate naties optreden in plaats van als Europese eenheid betekent morgen een zwakke geopolitieke positie tussen grootmachten als China en de Verenigde Staten.

Laten we menselijk zijn, saamhorig én verstandig. Dat is wel zo gezond.

Koen van Niftrik